Trek of Trou? Die Groot Trek en die Leiers wat ons pad gemaak het (1835 – 1848)

Waarom het hulle getrek? Dis nie net oor belasting nie...

Daar’s altyd meer agter ’n besluit as wat in die handboek staan. Ja, die Britse bewind het irriteer:

• Engels in skole.

• Slawerny afgeskaf (sonder vergoeding).

• Hoë belasting en min inspraak. 

Maar dis meer as politiek. Dis oor identiteit. Oor geloof. Oor die reg om jou kind in jou taal, met jou waardes, op te voed. Dis daardie hartsbesluit wat elke Voortrekker destyds gemaak het, en wat vandag nog elke ouer in sy eie huis, vorm.

Die Wa - ons eerste “huis op wiele”

Die ossewa is vandag ’n simbool. Maar toe was dit ’n huis. ’n Skool. ’n Kerk. ’n Kans. Die wa was gemaak van hout en hoop. Binne was daar kinders, Bybels, beskuit, en drome. Buite was daar gevaar, wild, reën, en ’n pad wat nie bestaan het nie.

En tog - het hulle getrek.

Die Leiers wat alles gegee het

Sonder sterk leiers het jy net ’n karavaan. Maar met geloofsleiers, militêre vernuf en visie - het jy ’n beweging.

"Die diplomaat met durf"

Piet Retief

’n Man van orde en plan. Hy wou vrede maak met Dingaan, maar het met sy lewe betaal. Sy manifes van 1837 bly een van die belangrikste dokumente oor selfbeskikking - eenvoudig, ferm, regverdig.

"Die strateeg van Bloedrivier"

Andries Pretorius

Nie net ’n veldheer nie, maar ’n man wat sy mense se geloof in God en mekaar versterk het. Hy’t op 16 Desember 1838 saam met 470 man teen meer as 10 000 Zoeloes geveg, en gewen. Sonder ’n enkele dood aan Voortrekkerkant.

"Die prediker met ’n vuur"

Sarel Cilliers

Hy’t die Gelofte voorgestel en gebid. Nie net vir oorwinning nie, maar vir gehoorsaamheid. Sy woorde en sy geloof het die Voortrekkers geanker - en tot vandag bly dit een van ons sterkste tradisies.

"’n Verdrag met die Toekoms"

Die Gelofte

Op 16 Desember 1838 het die Voortrekkers ’n gelofte gemaak: As die Here hulle daardie dag die oorwinning gee, sal hulle en hul nageslag Hom eer - en die dag as Sabbat vier.

Dis nie ligsinnig gemaak nie.

En toe daardie oorwinning kom, by die Ncome-rivier, het ’n volk verstaan: ons storie is nie net ons storie nie - dis deel van God se plan.

Bou van ’n nuwe lewe in die binneland

Na Bloedrivier het die trek voortgegaan:

• Die Republiek van Natalia is gestig.

• Later, die Vrystaat en Transvaal.

• Skole is begin, kerke is gebou, en grond is bewerk.

Hulle het begin waar die paaie eindig.

Burgerskap in aksie

Dis belangrik: Hierdie mense het nie net gevlug nie - hulle het gebou. Hulle het hul eie wette geskryf. Hul eie regering gevorm. Hulle het burgers geword van hul eie wêreld.

Nie rebelle nie - bouers. Nie klaers nie - skeppers.

En vandag? Wat beteken dit vir jou kind?

Wanneer ons kinders vandag Voortrekkers word, leer hulle iets wat in 1835 al begin het:

• Skole is begin, kerke is gebou, en grond is bewerk.

• Jy dra jou geloof soos jy jou skoene dra - oral.

• Jy bou nie net vir jouself nie - jy bou vir die toekoms.

En soms beteken dit jy moet trek - nie met waens nie, maar met moed.