Ek’t nie ‘n probleem as jy hoog mik en mis nie – maar ek’t wel ‘n probleem as jy laag mik en raakskiet.

Die Grootheid van ‘n Groot Mikpunt

Kom ons wees eerlik: niemand van ons wil hê ons kinders of leerders moet hul hele lewe lank in die middelvlak ronddobber nie. Of jy nou ouer is, onderwyser, of net iemand wat omgee, jy’t al gewonder: “Hoe help ek hierdie kind regtig?”

Daar's hierdie aanhaling wat ek al op ‘n skoolmuur gesien het: “Aim for the moon. Even if you miss, you’ll land among the stars.” Dis oulik, maar dié ene sny skerper:

“I don’t have a problem if you aim high and miss - but I do have a problem if you aim low and hit.”

- Michael Jordan

En dis waar die hele ding lê. Nie in volmaakte toekenning nie, maar in wat jy waag.

Maar Wat As Ek "Mis"?

Kom ons praat gou oor vrees. Want dis eintlik wat mense laer laat mik: die vrees om te mis. Om in die openbaar te faal. Om belaglik te lyk. Of om ander teleur te stel.

Maar mislukking is nie sonde nie. Luiheid is. Om laer te mik as wat jy eintlik weet jy kan doen - dis iets om oor bekommerd te wees.

Dis soos om net vir 'n C te mik, want dan “is ek veilig.” Maar intussen sit jy met ‘n brein wat dalk ‘n A kon doen. Die wêreld se behoefte aan gemiddelde mense is oorlaai. Wat ons regtig soek, is mense wat iets waag.

Die Gevaar van Veiligheid

Sekerheid is ‘n illusie. En tog is dit die groot afgod van ons tyd. Ouers, onderwysers, almal soek ‘n veilige pad. Maar weet jy wat? Daai pad lei dikwels nêrens heen nie.

Wat as Nelson Mandela net ‘n regspraktyk begin het in Qunu en nooit verder gegaan het nie? Wat as Steve Jobs gesê het: “Ek sal maar by Atari bly”? Wat as ‘n jong Voortrekker besluit het om eerder in die Kaap te bly as om die onbekende noord in te trek?

Ons kultuur is gebou op mense wat nie laag gemik het nie. Hulle het hulself beskikbaar gestel vir iets groter - selfs al het hulle nie altyd gewen nie.

‘n Verhaal uit die Kampvuurkring

Laat ek jou terugneem na ‘n kerk kamp buite Witbank (eMalahleni). Dit was winter. Koud. Donker. Een van die Seuns met ‘n groot bril, het skaars kon touklim. Hy’t laer gemik: “Ek sal liewers net die tou help styftrek.” Maar sy spanmaat het hom aangemoedig. Lang storie kort, die seun was teen Saterdagmiddag die een wat die finale vlag in die bergklimkompetisie gaan plant het.

Nie omdat hy gewen het nie - maar omdat hy iets groter probeer het as wat hy self geglo het moontlik is. En dit het sy hele houding verander.

Mik Hoog: Dis Nie ‘n "Slogan" Nie, Dis ‘n Lewenshouding

Om hoog te mik is nie net iets vir universiteitsaansoeke of CV’s nie. Dis ‘n manier van leef. Dit sê: “Ek sal eerder iets waag en leer, as om niks te waag en niks te word nie.”

Hoog mik beteken jy’s bereid om jouself in ‘n posisie te plaas waar jy nie alles onder beheer het nie. En dis waar ware leer gebeur.

Jongmense het ’n Reg om Groot te Droom

Kinders het nie altyd woorde nie, maar hulle het drome. Groot drome. En die wêreld gaan alles doen om daai drome te keer. "Jy is nie slim genoeg nie", "Dis te moeilik", "Doen eerder iets met jou hande".

Dis ons werk as mentors en ouers om eerder te vra:

“Wat kan ek doen om jou droom ‘n kans te gee?”

Soms beteken dit jy koop tweedehandse toerusting vir ‘n tiener se musiekdroom. Soms beteken dit jy laat jou dogter eerder proefskrifte skryf as koekbakkompetisies doen. Soms beteken dit jy los ‘n fout toe sodat hulle hul eie pad kan loop.

Wat sê Die Voortrekkers?

Dis presies wat die Voortrekker-beweging probeer doen - om kinders en jongmense op so ’n manier te help groei dat hulle nie bang is vir hoogte nie. Die waardes van kultuur, avontuur en natuur bou karakter, moed, en ‘n ingesteldheid van doelgerigtheid.

Ons leer nie kinders om te "wen nie", maar om reg te mik. Om nie goedkoop sukses na te jaag nie, maar betekenis.

Hoe leer ons kinders om hóóg te mik?

Dis nie iets wat jy op ‘n plakkaat sit en hoop hulle lees dit nie. Dis iets wat jy leef:

• Jy laat hulle die moeilike goed aanpak - eerder as om dit self vinniger klaar te maak.

• Jy stel hoë standaarde, maar jy koppel dit aan bemoediging, nie vrees nie.

• Jy vier pogings, nie net prestasies nie.

• Jy gebruik woorde soos “moontlik”, “probeer weer”, “waag nog een keer”.

Wat van Realisme?

Hier’s die vangplek: Sommige mense sê jy moet “realisties” wees. Maar wie besluit wat realisties is? Die ekonomie? Jou punte? Jou ouers se teleurstellings?

’n Realis is nie iemand wat nie droom nie. Dis iemand wat ‘n plan maak. Hoog mik en dan werk. Hoog mik en dan leer. Hoog mik en dan vertrou.

Ons geloof vra dieselfde van ons: Glo in iets wat jy nog nie sien nie, en leef asof dit moontlik is.

So Wat Nou? ‘n Praktiese Lysie vir die Huis

Laat ons prakties wees. Hier is maniere hoe jy die “hoog mik”-gesindheid tuis of in jou klas kan help bou:

• Lees biografieë van groot dromers - Mandela, Van Riebeeck, Anna Neethling-Pohl.

• Speel rolle met kinders: “Wat as jy president was?”

• Begin klein projekte met groot impak - plante kweek, geld insamel, ’n eie toneelstuk.

• Moenie al die fout regmaak nie - laat hulle self leer.

• Gebruik regte komplimente, nie flou bemoediging nie: “Jy’t rêrig vasgebyt daai dag.”

Dis nie net oor wen nie

Laastens - dis nie eintlik oor wen nie. Dis oor wie jy word as jy mik. Hoe jy leer wanneer jy mis. Hoe jy karakter bou wanneer jy weer opstaan.

So ja, ek het geen probleem as jy mik na die sterre en jy eindig op ‘n wolke nie. Maar as jy heeltyd op die sypaadjie mik en jy’s tevrede daarmee?

Dan verloor ons almal iets kosbaars.